Skip to main content

Nieuwland Schiedam

De naam Nieuwland heeft een historie die teruggaat tot de 12e eeuw. Rond 1200 wordt het gebied tussen de Oost- en de Westabtspolder en de Schiedamse Schie bedijkt. Hierdoor ontstaat de Nieuwlandse Polder. In 1698 werd het ambacht Nieuwland, Kortland en ‘s-Graveland afgesplitst van Kethel. Tussen 1795 en 1811 en tussen 1817 en 1855 was Nieuwland een zelfstandige gemeente. In 1855 werden de gemeenten Nieuwland en Kethel en Spaland verenigd. In 1941 kwam Nieuwland door de annexatie van Kethel bij Schiedam.

Geschiedenis van de gemeente Nieuwland:
Rond 1200 wordt het zuidelijkste gedeelte van de ambachtsheerlijkheid Kethel tussen de Oude Dijk en de Schie, oorspronkelijk Drussatenland genoemd, bedijkt en daardoor ontstaat de Nieuwlandse Polder. In 1359 deed de heer van Kethel afstand van zijn gebied binnen de stad Schiedam.

Op grond van een akkoord dat de heer van Kethel met de stad Schiedam had gesloten, werd in 1698 een nieuw ambacht “Nieuwland, Kortland en ‘s-Graveland” (= Nieuwland c.a.) gevormd door afsplitsing van Kethel. Hierbij verwierf Schiedam deze nieuwe heerlijkheid in ruil voor het baljuwambt van Schiedam, dat door de zoon van de heer van Kethel zou worden vervuld. De stad Schiedam diende een ambachtsheer-titulair ofwel sterfman aan te stellen, die de heergewaden voldeed.

Het gerecht van Nieuwland, dat op 27 augustus 1698 voor het eerst werd benoemd, bestond uit één schout en vijf schepenen. Aangezien het ambt van secretaris van de Schiedamse weeskamer te weinig inkomsten opbracht, werd deze functie gecombineerd met het secretarisambt van de heerlijkheden Nieuwland, Mathenesse en Riviere. Sinds 1724 kwam hierbij ook het schoutambt van Nieuwland. Nieuwland had één ambachtsbewaarder, die met schout en schepenen de voor- en najaarsschouw verrichtte en bij het afhoren van de ambachtsrekening aanwezig was.

Als gevolg van de inval van de Franse legers legde de schout-secretaris van Nieuwland op 6 mei 1795 zijn functie neer. De nieuwe schout kwam een jaar later in conflict met de stad Schiedam over de uitschrijving van verkiezingen voor een nieuw college van vijf schepenen. Nieuwland mocht zijn eigen bestuur, dat de municipaliteit werd genoemd, zelfstandig kiezen. Bij Keizerlijk Decreet werd Nieuwland in 1811 opgeheven.

Bij Koninklijk Besluit van 7 maart 1816 werd Nieuwland per 1 april 1817 een zelfstandige gemeente met als bestuur een schout, die tevens secretaris was, en een gemeenteraad van drie leden, waarvan er twee assessor (= later: wethouder) konden worden. Volgens het nieuwe reglement op het bestuur ten platte lande kreeg Nieuwland in 1825 een burgemeester, tevens gemeentesecretaris, en een gemeenteraad van zes leden, waaronder twee wethouders.

Bij wet van 11 juli 1855 werd Nieuwland bij Kethel gevoegd. Per 1 januari 1868 werd de voormalige gemeente Nieuwland weer van Kethel afgescheiden en met Oud- en Nieuw-Mathenesse bij de gemeente Schiedam gevoegd.

Het grondgebied van de gemeente Nieuwland omvatte hetzelfde gebied als het voormalige ambacht, begrensd door de Oude Dijk, de Schie, de Schiedamse Noordvest, de Frankelandse Watering ten zuiden van en min of meer parallel aan de Vlaardingerdijk en de Poldervaart. Bij de opheffing telde het 369 inwoners, die zoals ook in Kethel, voor het merendeel in de veeteelt werkzaam waren. Daarnaast waren er twee branderijen, twee scheepstimmerwerven en een timmermanswinkel.

Het wapen van Nieuwland (volgens het schildje op de huidige ambtsketen van de burgemeester van Schiedam): drie gouden aren op een blauw veld.

Schout (sedert 1825: burgemeester) van Nieuwland:

1698 – 1709    Maarten Kouwenhove de jonge
1709 – 1724    Pieter van den Heuvell
1724 – 1727    Ewout Juyst
1727 – 1730    Adriaan de Ruiter (substituut-schout)
1730 – 1741    Joan Hendrick van Bulderen
1742 – 1763    Maarten Penning Cornsz.
1763 – 1776    Joan le Roy
1776 – 1781    Jacob Morgan
1782 – 1787    Leonardus den Beer
1787 – 1795    Isaac Tromer
1795 – 1811    Jacobus van Waterschoot
1817 – 1843    Jacobus van Waterschoot van der Gracht
1844 – 1854    Laurentius Knappert
1854 – 1855    Bartholomeus van Pelt.

Het moderne Schiedam Nieuwland is direct na de Tweede Wereldoorlog in een aantal fases aangelegd. Nieuwland is een typische naoorlogse wijk, met een architectuur en indeling die kenmerkend is voor de vijftiger en zestiger jaren. Het oudste deel van de wijk in het westen ligt beduidend lager dan de Vlaardingerdijk en kreeg vanwege deze ligging en de hoge huren de bijnaam Hongerput of Hongerkuil. Nieuwland  is één van de grootste wijken van Schiedam. Deze wijk wordt begrensd door de spoorlijn, de Schie, de Noordvest, Vlaardingerdijk, de Poldervaart en de A20, en ligt voor een deel tegen het centrum aan. Nieuwland huisvest zo’n 15.000 inwoners in 7.611 woningen. De wijk bestaat voornamelijk uit portiek en galerijwoningen van 4 lagen, afgewisseld met hogere flats.

Twintig buurten
De wijk bestaat uit twintig buurten met elk een eigen identiteit, waarmee de wijk het beeld oproept van een kleurige lappendeken. Er wonen mensen met ongeveer honderd verschillende nationaliteiten, waartoe een grote Turkse gemeenschap mag worden gerekend.

In de periode 1950-70 was Nieuwland een wijk voor jonge gezinnen uit de gegoede klasse. In de jaren ’60 trok deze groep bewoners weg naar Groenoord en in de jaren ’70 naar de eengezinswoningen in de buurtgemeenten. Midden jaren ’80 werd duidelijk dat Nieuwland zich in een vrije val bevond; vergrijzing en instroom van allochtone gezinnen met veel kinderen.  In 1987 stelde de gemeente de rapportage ‘Nieuwland in Perspectief’ op. Daarin werden maatregelen voorgesteld om in samenwerking met een bewonerskader de problemen aan te pakken. Met die aanpak had Schiedam landelijk bezien een voortrekkersrol. Dit rapport is de basis van het ‘Beheerplan Nieuwland’ uit 1990. Met dit plan werd Nieuwland de eerste naoorlogse stadsvernieuwingswijk van Nederland.

In 2001 ontstond breed politiek draagvlak voor de herstructureringsaanpak in Nieuwland, wat zich onder meer vertaalde in de gemeentelijke nota ‘Contouren voor aantrekkelijk wonen in Schiedam’. Daarin werd gekozen voor een drastische aanpassing van de woningvoorraad als middel voor het versterken van het economisch draagvlak.  Bewoners zijn vanaf het begin actief betrokken bij de planvorming en de uitvoering. Ook is er een netwerk van instellingen gevormd die zich met de verbetering van de wijk bezighoudt.

2000
De startnotitie ‘Nieuwland vernieuwend verder’ van de gemeente en corporatie Woonplus is in 2000 door de gemeenteraad vastgesteld. Centraal element hierin is dat Nieuwland buurtgericht wordt aangepakt. Op basis van een stedenbouwkundige studie is de wijk in drie schillen verdeeld met elk een eigen woonmilieu. Het stedelijk wonen krijgt kansen in de ring tegen het centrum aan door hoge bebouwingsdichtheden met gesloten bouwblokken. De tuinstadgedachte krijgt vorm in de tweede schil. Hier ligt het accent op laagbouw in een ruime groene omgeving (project Nieuwe Tuinen). In de derde en buitenste schil stoelt de aanpak op de Parkstadgedachte. Het gebied dat grenst aan het Beatrixpark krijgt grote woonblokken in meer sculpturale vormen en is gelegen in een groene parkachtige omgeving (project Over het water).

Op basis van de nota ‘Nieuwland Vernieuwend Verder’ (2000) zijn flankerend aan de fysieke herstructurering diverse sociale en economische projecten gestart. Deze projecten hebben gestalte gekregen in het sociale (GSB) programma Nieuwland aanzet waarin bewoners actief betrokken zijn en in de sociaaleconomische impuls in het kader van het provinciale project ‘3 wijken 2 jaar centraal’. De sociaaleconomische impuls heeft geleid tot een verkenning van mogelijkheden (onder meer de ontwikkeling van de winkelgebieden Wibautplein, Mgr. Nolenslaan en Parkweg en het realiseren van een buurtrestaurant) en het creëren van draagvlak voor de sociaaleconomische ontwikkeling. In het kader van het wijkactieprogramma kan deze impuls een voortzetting krijgen via een fors investeringsprogramma.

Het sociale programma ‘Nieuwland aan Zet’ (sinds 2001 in uitvoering) heeft een positief effect op de leefbaarheid in de wijk en de betrokkenheid van de bewoners. Dit programma heeft in 2006 een follow-up gekregen via het landelijke GSB-project ‘Sociale herovering’.

Wijkactieprogramma Nieuwland 2008-2017
Het wijkactieprogramma Een aandachtswijk op de goede weg bouwt voort op de bovenstaande bestaande initiatieven en gaat verder door in te zetten op het versterken van stijgingsroutes (zie hiervoor het VROM-raadadvies Stad en stijging, 2006). Verder zijn er specifieke maatregelen gericht op veiligheid en het verbeteren van de kwaliteit van de openbare ruimte.

Visitatiecommissie 40-wijken
De wijkaanpak loopt inmiddels drie jaar. De visitatiecommissie die in het voorjaar van 2010 langs kwam is positief over de aanpak. “Er gebeuren mooie dingen in Nieuwland”, schrijven de commissieleden, “veel waardering voor de energie en de boeiende projecten; veelal gebeurt dat met een laconiekheid en frisheid van bewoners en professionals waar de commissie van onder de indruk is”. Zij complimenteren de woningcorporatie voor de inzet op zowel fysiek als sociaal terrein. Schiedam heeft het wijkgericht werken in het nieuwe collegeprogramma weer stevig op de agenda staan. Zij adviseert verder dat het belangrijk is om te te blijven zorgen dat de neuzen dezelfde kant op staan en om te gaan denken in economie en business cases’.

Het laatste Schiedam Nieuwland nieuws

Fijne dagen

| Nieuws, ONS NIEUWLAND | No Comments
Lieve mensen, We zijn bijna aan het einde gekomen van 2019. Hierbij willen we u…

Winterklaar tuintje

| Nieuws | No Comments
De Klussendienst is vorige week bij een oudere bewoner in de wijk langs geweest om…

Nieuwland Festival 2019

| Nieuws, Uitgaan | No Comments
Diverse artiesten en dance acts, zoals Grup Deli Dolu & Davul Zuma, Javi Escalera, Sandy…

Trots op onze Koninklijk onderscheiden vrijwilligers

| Nieuws | No Comments
Lintjesregen Schiedam 2019 Op vrijdag 26 april 2019 reikte burgemeester Lamers in het kader van…
Close Menu